Λιμήν Χανίων

Ο Ιωάννης Σταυράκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1841 και πέθανε στην Αθήνα το 1909. Το 1856 έμεινε κωφάλαλος από έναν νευρικό κλονισμό. Σπούδασε στο Σχολείο των Τεχνών στην Αθήνα (1870-1875) με δάσκαλο τον Νικηφόρο Λύτρα. Το 1875 συμμετείχε στην έκθεση των Ολυμπίων. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του εργάστηκε στην Αθήνα, αλλά κυρίως στα Χανιά, όπου αναφέρεται ως ο σημαντικότερος ζωγράφος στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. Παρουσίαζε συχνά έργα του σε διάφορους χώρους της πόλης των Χανίων. Το 1892 προσελήφθη από την Υψηλή Πύλη ως ιδιαίτερος ζωγράφος των ανακτόρων στην Κωνσταντινούπολη, όπου εργάστηκε για περίπου πέντε χρόνια. Ασχολήθηκε συστηματικά με τη διδασκαλία της ζωγραφικής και κοντά του μαθήτευσαν πολλοί Κρητικοί ζωγράφοι. Δίδαξε επίσης στο Παρθεναγωγείο Χανίων. Ζωγράφισε κυρίως πορτρέτα και τοπία, με έντονα διδάγματα από τη Σχολή του Μονάχου αλλά και τη ζωγραφική του ιταλικού μπαρόκ, ενώ δεν λείπουν οι λαϊκές επιρροές του από την Επτανησιακή Σχολή. Ασχολήθηκε επίσης με την αγιογραφία.
Ο πίνακας αυτός εικονίζει το λιμάνι των Χανίων και αποκτήθηκε από τον Δήμο Χανίων το 1947, αποτελώντας έναν από τους πυλώνες της συλλογής του. Το θέμα του είναι η πυρπόληση των Χανίων το 1897 και οι επιρροές του από τις Ενετικές απεικονίσεις της Βενετίας τον 18ο αιώνα (Guardi, Canaletto) είναι προφανείς. Η πανοραμική διάταξη της σύνθεσης, η παρουσία λιγοστών ανθρώπων που ξεκινούν τις καθημερινές εργασίες τους, καθώς και το διαυγές φως που κυριαρχεί, δημιουργούν μια αίσθηση γαλήνης. Όμως η ηρεμία αυτή μοιάζει να αμφισβητείται από το οθωμανικό στρατιωτικό άγημα που βγαίνει από την πύλη του Φιρκά και τον στόλο των Μεγάλων Δυνάμεων ο οποίος διακρίνεται στον ορίζοντα.