About

Τα Σοβαρά Παιχνίδια/Serious Games είναι ένα πολυμερές έργο δημόσιας τέχνης της Τζένης Μαρκέτου, το οποίο θα πραγματοποιηθεί από 12 μέχρι 31 Οκτωβρίου 2021 στο Küçük Hasan Pasha Mosque/ Τζαμί Κιουτσούκ Χασάν, το οποιο ανεγέρθηκε το 1645 προς τιμήν του πρώτου φρουράρχου των Χανίων Κιουτσούκ Χασάν στον Ενετικό λιμένα των Χανίων Κρήτης. Το έργο ειναι μια παραγωγή της Δημοτικής Πινακοθήκης της πόλης.

Serious Games is a multifaceted public art work by Jenny Marketou which  explores the palimpsest of a Historic Mosque as a point of departure. Serious Games takes place from October 12 to 31 2021 at the Giali Tzami ( Mosque)  which was built in 1645 in honor of the first guard of Chania , Kyutsuk Hassan in the Venetian port of Chania. The project is a production of the Municipal Art Gallery of the City of Chania, Crete.

«According to the agonistic approach, critical art is art that foments dissensus, that makes visi- ble what the dominant consensus tends to obscure and obliterate. It is constituted by a manifold of artistic practices aiming at giving a voice to all those who are silenced within the framework of the existing hegemony. »

Chantal Mouffe, Artistic Activism and Agonistic Spaces

“We are relational because we do not want to be reduced to one.”

Rolando Vázquez. Merken, Decolonizing Time | Thinking Together – The Politics of Time

Τα Σοβαρά Παιχνίδια/Serious Games της καλλιτέχνιδoς Τζένης Μαρκέτου παίρνει ως σημείο αναφοράς το παλίμψηστο του Küçük Hasan Pasha Mosque, γνωστού επίσης  ως Γιαλί Τζαμί/Τζαμισί, που δεσπόζει στο Ενετικό Λιμάνι της πόλης των Χανίων για να θέσει ζητήματα  μνήμης, τραύματος και φροντίδας. Θεματοποιεί την αισθητική της από-αποικιοποίησης ως μέσο  αμφισβήτησης της κυρίαρχης, ηγεμονικής και αποικιοκρατικής άποψης που διαπερνά την ιστορία και τους χώρους μνήμης στα Χανιά, στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Το έργο της Μαρκέτου  αποτελεί μέρος ορισμένων γενικότερων τάσεων στον κόσμο της τέχνης που συνοψίζονται με όρους όπως θεσμική κριτική και ακτιβιστική τέχνη. Καλλιτέχνες και ακτιβιστές όπως η Suzan Lacy, η Mary Mattingly, ο Jonas Staal και η Tania Bruguera μεταξύ άλλων, ασχολήθηκαν με θέματα που είχαν μια πολιτική και κοινωνική επικαιρότητα, επιχειρώντας να ασκήσουν κριτική στην ηγεμονική λογική που διέπει τους πολιτιστικούς και κοινωνικούς θεσμούς, θέτοντας ως στόχο να ενδυναμώσουν συγκεκριμένες κοινότητες και άτομα που είχαν εκτοπιστεί ή περιθωριοποιηθεί από το δημόσιο διάλογο.   

Παρομοίως η τέχνη της Μαρκέτου λειτουργεί σε τοπικά πλαίσια και επιδιώκει να ενθαρρύνει τη συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση του περιβάλλοντός τους, ξεπερνώντας τα παραδοσιακά όρια της τέχνης. Η καλλιτεχνική της έρευνα κατά την τελευταία δεκαετία επεδίωξε να συμβάλει στους συνεχιζόμενους αγώνες για την από-αποικιοποίηση της αισθητικής και για την προώθηση της πολιτικής παιδείας. Η Μαρκέτου αυτοπροσδιορίζεται ως facilitator και συχνά συνεργάζεται με θεσμούς καθώς και με άτομα, έτσι ώστε η πλήρης υλοποίηση του έργου της να συμβαίνει όταν οι άλλοι το υιοθετήσουν και το διασπείρουν.

Τζένη Μαρκέτου, Οκτώβριος 2021, Χανιά

Serious Games is an art project by the multidisciplinary artist Jenny Marketou, born in Athens and based in New York. Taking as a point of departure the palimpsest of Küçük Hasan Pasha Mosque , also known as Yiali Tzami  which dominates the Venetian Port of Chania, Marketou addresses issues of memory, trauma and care. Her proposition of decolonial aesthetics is a means to create space for questioning the dominant, hegemonic and colonial view that pervades monuments and historic sites in Chania while rendering  very different facets of the city visible.

Serious Games is a project which is part of certain tendencies in contemporary art practices known as activist and community engaged art. For example, Tania Bruguera, Cuban performance artist and activist, focused on issues of political and social significance, criticizing the hegemonic logic prevailing in certain cultural and social institutions, aspiring thereby to empower communities and individuals who had been marginalized from public discourse.

Marketou bears selective kinships with contemporary artists such as Suzan Lacy, Mary Mattingly  among others, exploring the relationship between art, activism, and social change. She operates within local contexts and seeks to encourage civic engagement in shaping environments and relations  while transcending the traditional boundaries of art. Marketou’s artistic inquiry over the last decade contributes to the ongoing struggles of decolonization in fostering civic literacy and policy change. Marketou defines herself as an initiator rather than an author, and often collaborates with multiple institutions as well as many individuals so that the full realization of her artwork occurs when others adopt and perpetuate it.

Jenny Marketou, October, 2021, Chania

                                                                                                           ***

Σχετικά με το Küçük Hasan Pasha Mosque

Το Γιαλί Τζαμί, το Τζαμί του Γιαλού, σημαντικό τοπόσημο των Χανίων, στέκει ως αναφαίρετο μέρος του ιδιαίτερου παλίμψηστου της πόλης αλλά και ταυτοχρόνως αποτελεί κόμβο πολλαπλών δικτύων κυκλοφορίας συμβολικού και υλικού κεφαλαίου. Ανεγέρθηκε το 1645 προς τιμήν του πρώτου φρουράρχου των Χανίων Κιουτσούκ Χασάν. Στέκει ως ένα μνημείο που συνοψίζει τα τραύματα της ιστορίας της πόλης αλλά και ως σημείο που συνδέεται με αντιμαχίες, βιαιοπραγίες και δυσάρεστες αναμνήσεις για την πόλη. Το κτίσμα χτίστηκε από τους Οθωμανούς σε περίοπτη θέση αμέσως μετά την κατάκτηση της πόλης την οποία προσπάθησαν για πολλά χρόνια να αποτρέψουν ο γηγενής πληθυσμός μαζί με τους Ενετούς. Κατόπιν είναι και εκείνο το μνημείο που συγκέντρωσε την οργή του πλήθους κατά την Μικρασιατική καταστροφή. Ο όχλος τότε κατέστρεψε το παλαιό Μουσουλμανικό νεκροταφείο και το μιναρέ του τζαμιού και τέλος τα νεότερα χρόνια ο αρχιτέκτονας Πάτροκλος Καραντινός σχεδίασε ένα δημοτικό περίπτερο σε μοντέρνο ρυθμό μεν, σε διάλογο με το τζαμί δε, το οποίο υπήρξε μήλο της έριδας μεταξύ των συλλογικοτήτων της πόλης για το αν θα έπρεπε να κατεδαφιστεί ή όχι. Με σχεδόν πραξικοπηματικό τρόπο ο δήμαρχος της πόλης Μανώλης Σκουλάκης το κατεδάφισε μια Κυριακή πρωί πριν από μερικά χρόνια.

About Küçük Hasan Pasha Mosque/ Yiali Tzami

Yiali Tzami, the Tzami of the Sea, as suggested by its name, is an important landmark of Chania, part of the town’s palimpsest and at the same time a meeting point of multiple circulation networks, of symbolic and material value, built in 1645 to honour the first commandant of Chania Kucuk Hasan. The Ottomans picked this particular prominent site right after their invasion, an invasion which the locals along with the Venetians, had tried to deter. It is also the building that received the crowd’s wrath during the population exchange between Greece and Asia Minor, who had then destroyed the minaret, as well as the muslim graveyard next to the building. During the later years, Patroklos Karantinos  designed and built a modern pavillion as an extension to Yiali Tzami, in dialogue with what was left of the mosque, but which was demolished in the recent years on a Sunday, by the then mayor of Chania, Manolis Skoulakis.